MIRA Volkssterrenwacht MIRA vzw

Als alles goed gaat lanceert de NASA vrijdag 6 maart om 10.48 uur ’s avonds in Florida - het is dan in ons land 4.48 uur in de ochtend van zaterdag 7 maart - een satelliet met de naam Kepler.

Kepler, naar de Duitse astronoom (en nog meer) Johannes Kepler (1571-1630). Hij publiceerde in 1609 zijn “Astronomia Nova” waarin hij stelde dat de planeten niet in perfecte cirkels maar in ellipsen rond de Zon draaiden, toen een wereldschokkend idee. De drie wetten van Kepler over de banen van planeten worden nog altijd gebruikt in de sterrenkunde en de ruimtevaart. In dit Internationale jaar van de sterrenkunde lag het voor de hand een satelliet te noemen naar Kepler.

De kunstmaan Kepler is speciaal gebouwd om op zoek te gaan naar planeten rond andere sterren dan onze Zon, zogenaamde exoplaneten. Sinds het midden van de jaren 1990 zijn al zowat 340 exoplaneten ontdekt, maar ze zijn allemaal groter (soms heel veel groter) dan de Aarde. De satelliet Kepler moet exoplaneten ter grote van onze Aarde kunnen vinden en nagaan of er misschien leven mogelijk zou zijn.

Kepler zal niet het hele uitspansel aftasten, maar permanent een klein hoekje in het oog houden, slechts zo groot als een hand op armlengte. In dat gebied zijn er toch 100.000 sterren te zien. Als een exoplaneet voorbij een ster vliegt, zal Kepler dat minieme lichtverschil registreren. En dat minstens 3 jaar lang.

Om die observaties te doen heeft Kepler geen echte telescoop aan boord maar een “fotometer”, wat fotografen een “lichtmeter” zouden noemen. Kepler zal geen fraaie plaatjes maken, maar alleen gelijktijdig de lichtsterkte van 100.00 sterren registreren. Daartoe is de satelliet uitgerust met een spiegel met een diameter van 1,4 meter en een opening naar de sterren toe van 0,95 meter diameter. Achterin de kijker zitten verschillende lichtmeters met samen 95 megapixels, dat is tien keer meer dan één van de betere digitale fototoestellen in de handel. Het project kost zowat 600 miljoen dollar, 3,5 jaar werkingskosten inbegrepen.
Copyright: NASA
De Kepler kunstmaan krijgt een plaatsje in een baan om de Zon, bijna zoals de Aarde, maar de omloop rond de Zon zal bij Kepler 372,5 dagen duren, een week langer dan de Aarde zelf. Kepler gaat de Aarde volgen. Van op die positie kan het heelal zonder onderbreking worden bestudeerd, iets wat niet kan in een baan om de Aarde.

Verwacht wordt dat Kepler honderden aardse exoplaneten vindt.

Er is evenwel geen sprake van dat we ooit naar zo’n exoplaneet zullen reizen: ze zijn honderden tot duizenden lichtjaren van de Aarde verwijderd. En één lichtjaar is zowat 10.000 miljard kilometer.

De missie van de satelliet Kepler is niet alleen puur wetenschappelijk belangrijk maar ook vanuit filosofisch perspectief, want de Kepler-telescoop kan uitmaken of de Aarde al dan niet uniek is. Copernicus, Galileï en Kepler zetten in de zestiende en zeventiende eeuw de Aarde op zijn plaats in het zonnestelsel. De satelliet Kepler zoekt in de 21ste eeuw naar de plaats van de Aarde in het heelal.

Als het vrijdag niet lukt kan de NASA opnieuw proberen tot begin juni, er zijn dagelijks twee lanceermogelijkheden.

Enkele maten en gewichten:
Lengte: 4,7 meter
Diameter: 2,7 meter
Gewicht bij lancering: 1052,4 kg

Meer info: NASA Kepler Mission Home

Tekst: Herman Henderickx, 5 maart 2009