MIRA Volkssterrenwacht MIRA vzw

Het Internationaal Jaar van de Sterrenkunde, kortweg IYA2009, gebruikt de 400ste verjaardag van Galileo Galilei's eerste astronomische waarneming met een telescoop als aanzet voor de wereldwijde viering van de sterrenkunde en haar bijdrage aan de maatschappij .

De man die geldt als de grondlegger van de astronomie op basis van telescoopwaarnemingen leed echter aan een zware oogziekte, zoals men op afbeeldingen van hem kan zien. Hij ontdekte met die telescoop manen van Jupiter, zonnevlekken en de zogenaamde zeeën op de Maan. Maar de vraag stelt zich hoe hij ondanks zijn oogziekte daartoe in staat was. We weten dat Galilei in het tweede deel van zijn leven oogproblemen had, de laatste twee jaar was hij blijkbaar volledig blind en moest hij zich door zijn assistent Vicenzo Viviani laten bijstaan om te lezen en te schrijven. Reeds als jonge man had de uit Pisa stammende wetenschapper geklaagd over oogproblemen, vermoedelijk tengevolge van een genetisch bepaalde ziekte van het adervlies.

Nu denken wetenschappers dat sommige van de gebrekkige waarnemingen van Galilei, zoals het zien van “handvaten” rond Saturnus een gevolg waren van zijn slecht gezichtsvermogen. Het was hem ontgaan dat rond Saturnus een ring hangt, iets wat de Nederlander Christiaan Huygens een aantal jaren later kon vaststellen met één van zijn betere telescopen.

Waarschijnlijk zijn de gebrekkige waarnemingen van Galilei een combinatie van zijn oogproblemen en de vrij rudimentaire telescoop waarover hij beschikte, dat althans veronderstelt professor Paolo Galluzzi, directeur van het Museum voor Geschiedenis en Wetenschap in Firenze.

Daarom zou een DNA-test van de stoffelijke resten van Galilei flink kunnen helpen om erachter te komen of oogproblemen zijn wetenschappelijk werk effectief hebben beïnvloed. Galilei is honderd jaar na zijn dood begraven in de Santa Croce Basilica van Firenze nadat zijn stoffelijke resten voordien begraven waren in een torenkamer van Pisa omdat de rooms-katholieke Kerk tegen een deftige begrafenis was omwille van zijn wetenschappelijke opvattingen in verband met de draaiing van Aarde om de Zon in plaats van omgekeerd. De Kerk beschouwde dit als ketterij.

“Als we precies wisten wat er mis was met zijn ogen zouden we via een computermodel kunnen tonen wat hij in zijn telescoop zag” beweert professor Galluzzi. Momenteel kunnen wetenschappers zich voor dit onderzoek enkel baseren op de tekeningen die Galilei van zijn waarnemingen gemaakt heeft.

Bron: Sky & Telescope News

Tekst: Claire Vanherle