MIRA Volkssterrenwacht MIRA vzw

Precies omdat ze er zo jong uitzien, kunnen de ringen van Saturnus wel eens zo oud zijn als het zonnestelsel zelf, zo beweert professor Larry Esposito van de universiteit van Colorado. Het klinkt tegenstrijdig, maar Esposito kan geen andere conclusie trekken.

De eerste close-ups van die ringen werden genomen door Voyager 1 en 2 in het begin van de jaren 1980. Op basis van die beelden meenden sterrenkundigen te mogen concluderen dat de ringen van Saturnus relatief kort geleden – zo’n 100 miljoen jaar geleden – ontstaan waren en dat ze na relatief korte tijd weer zouden verdwijnen.

Sedert 2004 draait de ruimtesonde Cassini rond Saturnus om de planeet met haar ringen en manen te bestuderen, en dankzij de waarnemingen van dit succesvolle project is het mogelijk om een steeds juister beeld te krijgen van de aard en ook de evolutie van de ringen van Saturnus.

Esposito maakte gebruik van de Ultraviolet Imaging spectrograaf aan boord van Cassini om een beter zicht te krijgen op de precieze samenstelling van de ringen. Volgens hem wordt het materiaal in de ringen continu gerecycleerd, en daardoor blijven ze er zo jong uitzien.

De ringen zouden ontstaan zijn in de beginperiode van het zonnestelsel toen het er nogal onstuimig aan toeging met vele botsingen tussen zich vormende planeten en andere grote materieklompen. Zowat 4 miljard jaar geleden zou een satelliet van Saturnus met een diameter van ongeveer 300 km door zo’n brokstuk geraakt zijn en daarbij zelf uiteengespat zijn. Die fragmenten bleven in een baan rond Saturnus draaien en verbrokkelden elkaar verder tot er zich uiteindelijk een erg platte ring vormde, bestaande uit vele miljarden minuscule en wat grotere brokstukken. Die bleven onderling botsen, uiteenvallen en opnieuw samenklonteren, netjes in het gareel gehouden door een aantal kleine maantjes, die men heel toepasselijk herdermaantjes noemt.

Tekst: Guido Mattheus

Bron: Cassini-Huygens News Releases