De Caldwell-catalogus (MC 2006/4)

In 1758 begon de Franse kometenjager Charles Messier met het opstellen van de eerste catalogus van deep-sky objecten. Het was hierbij zijn bedoeling om een lijst op te stellen van objecten die verkeerdelijk als komeet aanzien konden worden. Messier was immers een kometenwaarnemer. Zijn uiteindelijke lijst werd in 1784 gepubliceerd en bevatte 103 objecten. Later werden er nog 7 aan toegevoegd en 1 verwijderd, zodat de officiele Messiercatalogus 109 objecten telt.
Alle objecten uit Messiers lijst zijn zichbaar vanuit onze gebieden. Heel wat amateurastronomen zien er een uitdaging in om zoveel mogelijk Messiers waar te nemen. Vaak worden er zelfs heuse Messiermarathons georganiseerd op starparty´s.
Het waarnemen van al deze objecten is heel boeiend, maar vroeg of laat geraak je er wel wat op uitgekeken. Tegenwoordig zijn de amateurtelescopen ook veel groter en lichtsterker dan vroeger, waardoor alsmaar meer objecten binnen het bereik liggen.

Daarom stelde Patrick Moore zijn eigen lijst op. Deze Caldwell-lijst bestaat eveneens uit 109 objecten. Het was Moores bedoeling om een zo groot mogelijke verscheidenheid aan objecten in zijn lijst op te nemen, en dit verspreid over de hele hemelbol. De objecten zijn dus vrij evenredig verdeeld over de hele hemel, en bijgevolg zijn niet alle Caldwells te zien vanuit ons land. Moore nummerde zijn objecten gewoon volgens declinatie: C1, is het meest noordelijke object, C109 het meest zuidelijke.
Patrick Moore heet voluit Patrick Alfred Caldwell-Moore. Vandaar de naam Caldwell… De M was immers al bezet door Messier.
De Caldwell catalogus werd voor het eerst gepubliceerd in het decembernummer van Sky&Telescope in 1995. Sindsdien is de lijst zowat zijn eigen leven gaan leiden. Heel wat amateurs proberen nu, naast alle Messiers, ook alle Caldwells te zien, al moet je je er wel voor verplaatsen…
Alle Caldwell-objecten zouden in principe met een gemiddelde amateurtelescoop te zien moeten zijn. De catalogus bevat zowel gemakkelijke als moeilijke objecten. Zo is bijvoorbeeld de gekende dubbele sterrenhoop h&Chi in Perseus een Caldwell-object. Deze is heel gemakkelijk te vinden en het is eigenlijk een wonder dat deze nooit door Messier is opgenomen in zijn catalogus. Anderzijds bevat de Caldwell-list ook moeilijke objecten zoals de Sluiernevel, waarvoor je vanuit ons land toch wel een OIII-filter nodig hebt.
Hieronder vind je een lijst van alle objecten die door Moore in zijn lijst zijn opgenomen. Aan de actieve waarnemers zou ik willen vragen om zoveel mogelijk van deze objecten waar te nemen.

Caldwell Number (C) Other Catalogue Number Type of Object Common Name or Description
1 NGC 188 OC very old cluster
2 NGC 40 PN
3 NGC 4236 GAL
4 NGC 7023 BN
5 IC 342 GAL
6 NGC 6543 PN Cat's Eye Nebula
7 NGC 2403 GAL
8 NGC 559 OC
9 Sh2-155 BN Cave Nebula
10 NGC 663 OC
11 NGC 7635 BN Bubble Nebula
12 NGC 6946 GAL
13 NGC 457 OC Owl Cluster or Phi Cass Cluster
14 NGC 869/884 OC Double Cluster h and Chi Persei
15 NGC 6826 PN Blinking Nebula
16 NGC 7243 OC
17 NGC 147 GAL M31 Satellite Galaxy
18 NGC 185 GAL M31 Satellite Galaxy
19 IC 5146 BN Cocoon Nebula
20 NGC 7000 BN North America Nebula
21 NGC 4449 GAL
22 NGC 7662 PN
23 NGC 891 GAL
24 NGC 1275 GAL Perseus A
25 NGC 2419 GC most distant globular
26 NGC 4244 GAL
27 NGC 6888 BN Crescent Nebula
28 NGC 752 OC
29 NGC 5005 GAL
30 NGC 7331 GAL
31 IC 405 BN Flaming Star
32 NGC 4631 GAL Whale Galaxy
33 NGC 6992/5 SN Eastern Veil
34 NGC 6960 SN Western Veil
35 NGC 4889 GAL in Coma Cluster
36 NGC 4559 GAL
37 NGC 6885 OC
38 NGC 4565 GAL Needle Galaxy
39 NGC 2392 PN Eskimo Nebula
40 NGC 3626 GAL
41 Melotte 25 OC Hyades
42 NGC 7006 GC distant globular
43 NGC 7814 GAL
44 NGC 7479 GAL
45 NGC 5248 GAL
46 NGC 2261 BN Hubble's Variable Nebula
47 NGC 6934 GC
48 NGC 2775 GAL
49 NGC 2237-9 BN Rosette Nebula
50 NGC 2244 OC
51 IC 1613 GAL
52 NGC 4697 GAL
53 NGC 3115 GAL Spindle Galaxy
54 NGC 2506 OC
55 NGC 7009 PN Saturn Nebula
56 NGC 246 PN
57 NGC 6822 GAL Barnard's Galaxy
58 NGC 2360 OC
59 NGC 3242 PN Ghost of Jupiter
60 NGC 4038 GAL
61 NGC 4039 GAL
62 NGC 247 GAL
63 NGC 7293 PN Helix Nebula
64 NGC 2362 OC Tau CMa Cluster
65 NGC 253 GAL Sculptor Galaxy
66 NGC 5694 GC
67 NGC 1097 GAL
68 NGC 6729 BN R CrA Nebula
69 NGC 6302 PN Bug Nebula
70 NGC 300 GAL
71 NGC 2477 OC
72 NGC 55 GAL galaxy in the Sculptor Group
73 NGC 1851 GC
74 NGC 3132 PN
75 NGC 6124 OC
76 NGC 6231 OC
77 NGC 5128 GAL Centaurus A
78 NGC 6541 GC
79 NGC 3201 GC
80 NGC 5139 GC Omega Centauri
81 NGC 6352 GC
82 NGC 6193 OC
83 NGC 4945 GAL
84 NGC 5286 GC
85 IC 2391 OC Omicron Vel Cluster
86 NGC 6397 GC
87 NGC 1261 GC
88 NGC 5823 OC
89 NGC 6087 OC S Normae Cluster
90 NGC 2867 PN
91 NGC 3532 OC
92 NGC 3372 BN Eta Car Nebula
93 NGC 6752 GC
94 NGC 4755 OC Jewel Box Cluster
95 NGC 6025 OC
96 NGC 2516 OC
97 NGC 3766 OC
98 NGC 4609 OC
99 DN Coalsack Dark Nebula
100 (IC 2944) OC Lambda Cen Cluster
101 NGC 6744 GAL
102 IC 2602 OC Theta Car Cluster
103 NGC 2070 BN Tarantula Nebula
104 NGC 362 GC
105 NGC 4833 GC
106 NGC 104 GC 47 Tucanae
107 NGC 6101 GC
108 NGC 4372 GC
109 NGC 3195 PN