Reeds enige tijd weet men het bestaan af van een aantal geheimzinnige "zwarte gaten" in het Marsoppervlak, maar het gebrek aan voldoende gedetailleerde foto's liet tot nu toe niet toe om er veel van te ontraadselen.
Tot nu toe, want de foto's van de HiRISE camera aan boord van de Mars Reconnaissance Orbiter laat ze nu zien met een ongeëvenaard detail van 25 cm per pixel. Groot was de verbazing toen bleek dat zelfs deze gevoelige camera niets, maar dan ook absoluut niets van het interieur kon zichtbaar maken.
De gaten zijn zo groot als een voetbalstadion en komen voor op de flanken van de oude vulkaan Arsia Mons, wat een vulkanische oorsprong doet vermoeden.
Tot nu toe zijn er op deze vulkaan zeven "Marsgaten" ontdekt. Ze hebben allemaal een vrouwennaam gekregen.
Ze hebben bovendien een afwijkend thermisch gedrag: 's avonds zijn ze kouder dan het omringende oppervlak, 's ochtends zijn ze warmer.
Dit alles wijst erop dat het enorme grotten moeten zijn, ontstaan wanneer een bel heet, gasrijk magma zich plots ledigde door een opening naar het oppervlak, maar klein genoeg was om niet direct in te storten. Ook op aarde komen zulke vulkanische grotten voor. Grotere magmabellen storten direct na het ledigen in en vormen een caldera.
Op een gegeven moment, lang na het uitdoven van de vulkaan, is van zo'n grot het dak ingestort. Door afslijten van de bovenliggende lagen gedurende de traag maar zekere Martiaanse winderosie of misschien heeft een inslaande meteoriet een handje geholpen.
Door het ontbreken van het minste detail aan de zonverlichte zijwanden wordt vermoed dat de grot een stuk groter is dan het gat zelf, zoals de "oculus" in het dak van het Pantheon te Rome, en bovendien enorm diep zodat zelfs van het diffuse licht van de Marshemel niets terugkomt.
Deze vermoedelijke Marsgrotten zijn een interessant doelwit voor toekomstige Marsexpedities. De enorme grootte (en dus toegankelijkheid), de constante temperatuur binnenin, en het afwezig zijn van de schurende Marswind en de nauwelijks gefilterde zonnestraling maakt ze tot een van de betere plaatsen waar primitief Marsleven zou kunnen bestaan, en bovendien lijkt het een prima lokatie om er een Marsbasis in te bouwen, al zal de grote hoogte (Arsia Mons is 16 km hoog) een probleem zijn.
Meer informatie en gedetailleerde foto's zijn o.a. te vinden op de website van The Planetary Society en de onvolprezen Astronomy Picture Of the Day