MIRA Volkssterrenwacht MIRA vzw

Zijn er op Mars sporen te vinden van methaan of andere gassen die kunnen wijzen op biologische processen die op Mars hebben plaats gehad of eventueel nog steeds plaatsvinden? Om een antwoord op deze prangende vraag te vinden werd het ExoMars-project ontworpen. Het project omvat twee gescheiden ruimtemissies. Een eerste ging van start op 14 maart 2016 toen de Trace Gas Orbiter (TGO) samen met Marslander Schiaparelli met een Russische protonraket werden gelanceerd. Een tweede ruimtemissie is voorzien voor het jaar 2020.

Oorspronkelijk was ExoMars een gezamenlijk project van de Amerikaanse NASA en de Europese ESA. Maar de NASA heeft zich ondertussen om financiële redenen uit het project teruggetrokken en werd vervangen door de Russische ruimtevaartorganisatie ROSCOSMOS.

Op 16 oktober kwam er een einde aan de duoreis van de Trace Gas Orbiter en Schiaparelli, op die datum zijn de twee sondes elk hun eigen weg gegaan. TGO werd in een baan om Mars gemanoeuvreerd en Schiaparelli zette zijn landing naar de rode planeet in.

De Trace Gas Orbiter heeft een zeer ruim opdrachtenpakket. Zo moet hij de atmosfeer van Mars onderzoeken en er eventuele sporen van methaan en andere gassen opsporen, waarvan men denkt dat ze belangrijk zijn voor het ontstaan van leven. De orbiter moet ook een geschikte plaats zoeken voor de landing van de Rover die in 2020 in het kader van het tweede deel van ExoMars moet plaatsvinden. Vanaf dan is er voor de TGO een belangrijke rol weggelegd als relais voor de volgende Marsmissies, waaronder uiteraard de voorziene landing van de ExoMars Rover.

op 19 oktober is de TGO aan een eerste reeks waarnemingen begonnen. Intussen gaf de ESA enkele indrukwekkende foto’s vrij. Een eerste foto hieronder werd op 29 november gepubliceerd en toont een erg detailrijke opname van het Marsoppervlak. Klik op deze link voor een beeld in hoge resolutie.

De tweede foto werd op 6 december vrijgegeven en toont het Marsmaantje Phobos. Klik hier voor een beeld in hoge resolutie.

Het was de bedoeling dat Schiaparelli een zachte landing zou maken op Mars en daarna nog maximum 4 dagen zou blijven functioneren. Schiaparelli had immers geen zonnepanelen en moest het dus hebben van eigen batterijen. Maar blijkbaar is er toch iets misgelopen tijdens de afdaling naar het planeetoppervlak.

Na een nauwkeurig onderzoek van alle doorgestuurde informatie is de ESA tot de conclusie gekomen dat Schiaparelli tot kort voor de landing naar behoren had gefunctioneerd: de parachutes gingen zoals voorzien open op een hoogte van 12 km toen de snelheid van de lander nog 1730 km/u bedroeg. Ook het hitteschild werkte normaal en werd op 7,8 km hoogte afgeworpen.
Maar kort nadien was er een hapering in het meetsysteem waardoor het leek dat Schiaparelli zich op een negatieve hoogte bevond, dus onder het oppervlak, terwijl het toestel op dat moment nog 3,7 km hoog in de Marsatmosfeer was. En daardoor werden de parachute en het landingsschild afgegooid, kwamen de remraketten in actie en werden de procedures opgestart alsof Schiaparelli al geland was.

Intussen heeft de Mars Reconnaissance Orbiter van de NASA de juiste plaats waar Schiaparelli is terecht gekomen kunnen identificeren.

Gecrashte Schiaparelli, gezien door de MRO

De meetapparaten aan boord van Schiaparelli stuurden tijdens de afdaling in ieder geval waardevolle informatie door over onder andere de atmosfeer van Mars. Veel van deze informatie zal zeker van pas komen in het vooruitzicht van de volgende ExoMars-missie in 2020 met ook de landing van de Marsrover.

Tekst: Emiel Beyens, 07/12/2016

Bron: ESA ExoMars Latest News