Wat te doen bij aangedampte telescooplenzen...

Hoe aandampen te vermijden/voorkomen/bestrijden?

Schmidt-Cassegrain-telescopen en aanverwanten (Maksutows, Schmidt-Newtons,…) zijn dé telescopen die het meest gevoelig zijn voor vochtproblemen, omdat de grote glazen frontlens helemaal blootstaat aan de nachtelijke hemel. Dit deel van de telescoop koelt immers het snelst af, en is dus bij uitstek dé plaats waar de luchtvochtigheid zich zal afzetten.
Ook lenzenkijkers zitten in die situatie, maar aangezien die standaard voorzien zijn van een dauwkap, wordt de vochtafzetting al ietsje vertraagd.
Bij klassieke Newtonkijkers staat de hoofdspiegel helemaal achterin de buis, terwijl de vangspiegel (bovenaan de buis) niet naar de hemel gericht staat. Dus die hebben hier duidelijk minder last van (behalve eventueel bij de héél grote dobson-uitvoeringen, die immers een openbuisstructuur hebben en dus weer meer blootstaan aan het vocht uit de lucht).

Passieve oplossing:

- dauwkap. Lenzenkijkers zijn standaard al voorzien van een dauwkap, dus een “verlengde buis” die er voor zorgt dat de lens al iets minder rechtstreeks blootstaat aan de lucht. De lengte ervan is bij voorkeur minstens anderhalve keer de lensdiameter.
Bij SCT’s en aanverwanten is dit meestal niet standaard inbegrepen, maar kunnen die als extra accessoires bijgekocht worden (zowel in een harde, rigide uitvoering –meestal van het eigen merk– als een soepele versie).
Dit systeem gaat enkel de dauwvorming vertragen, wat onder heel vochtige omstandigheden niet altijd voldoende zal blijken te zijn.

Dauwkap: passief systeem, vertraagt het aandampen van lenzenkijkers of catadioptrische telescopen.Dauwkap: passief systeem, vertraagt het aandampen van lenzenkijkers of catadioptrische telescopen.

Actieve oplossing:

- haardroger. Als het kwaad geschied is, kan men een haardroger gebruiken om de lens opnieuw dauwvrij te maken (best met een ronddraaiende beweging, zodat de lens plaatselijk niet té warm wordt). Dit vereist natuurlijk een goede stroomvoorziening, ofwel voor een klassieke haardroger op 220V als op 12V (te vinden in de kampeerwinkels). Die laatste vergt dan wel veel van je batterij…

Haardroger): actief systeem, verwijdert het aandampen, “trekt” heel wat vermogen dus niet zo ideaal voor batterij.Haardroger): actief systeem, verwijdert het aandampen, “trekt” heel wat vermogen dus niet zo ideaal voor batterij.

- dauwlint (dew-heater). Een soepel stuk textiel waarin verwarmingsdraad verwerkt is, dat rond de kijkerbuis gespannen wordt (meestal met velcro afgewerkt) om de temperatuur ter hoogte van de lens enkele graden op te drijven waardoor die laatste niet meer de koudste plek wordt. Niet té warm ook, want dan creëert het weer ongewenste turbulente lucht...Wordt verkocht in verschillende maten (afhankelijk van de telescoopdiameter), bestaat ook voor de accessoires (oculairen, zoeker, Telrad,…), vereist ook een “controller” (waar meestal 4 dauwlinten tegelijk kunnen op draaien) die op een zo zuinig mogelijke manier verwarmt. Bekendste merken zijn Kendrick en het toepasselijke “DewNot”. Maar wie wat handig is kan dit zelf maken, op basis van weerstandjes of bvb. verwarmingsdraad uit een elektrisch deken.

Dauwlint (+ sturing) : actief systeem, verhindert het aandampen, maar vereist natuurlijk een continue voeding.Dauwlint (+ sturing) : actief systeem, verhindert het aandampen, maar vereist natuurlijk een continue voeding.

Dit artikel verscheen in Mira Ceti jaargang 16 (2012) nr. 4