MIRA Volkssterrenwacht MIRA vzw

Wolkenspoor van de vuurbol (bron: Russisch ministerie van Energie

Vrijdagochtend 15 februari, om 9u20 lokale tijd (4u20 onze tijd) werd boven de Siberische stad Chelyabinsk een enorme vuurbol gezien en gefilmd.

Enkele minuten later volgden schokgolven die in heel wat gebouwen de vensters aan diggelen sloegen - met een groot aantal gewonden door glasscherven tot gevolg.

De vuurbol werd veroorzaakt door een kleine, onbekende planetoïde die de aardatmosfeer binnendrong aan een snelheid van 18km/s en op een hoogte van enkele tientallen kilometers door de wrijving met de atmosfeer uiteenspatte. Dit gaf aanleiding tot de schokgolven die uiteindelijk voor de meeste schade zorgden.

De NASA schat de diameter van deze planetoïde op zo'n 15-17 meter en een massa van 7.000-10.000 ton, wat ongeveer een derde is van de afmetingen en een tiende van de massa van de planetoïde 20120 DA14 die een halve dag later de aarde tot op 28.000 km is genaderd.

Toch is er geen verband tussen beide planetoïdes, daarvoor zijn hun banen te verschillend; 2012 DA14 kwam van zuid naar noord langs, terwijl de vuurbol van Chelyabinsk van noordoost naar zuidwest in de aardatmosfeer terechtkwam.

Ieder jaar botsen er héél veel rotsblokken uit de ruimte op de aarde, vele tonnen aan materiaal per dag - het merendeel hiervan zijn kleiner dan deze vuurbol en zien we als "vallende sterren".

Botsingen met planetoïden groot genoeg om significante schade aan te richten komen echter vrij zeldzaam voor, de laatste keer dat dit gebeurde is ruim honderd jaar geleden, in het afgelegen Siberische gebied Tunguska. In tegenstelling tot het zeer dun bevolkte Tunguska viel deze vuurbol boven de stad Chelyabinsk, met meer dan een miljoen inwoners. De Tunguska vuurbol was echter vele malen groter en vernietigde Siberische naaldwouden over een oppervlak van enkele honderden vierkante km, een inslag op dezelfde schaal zou in Chelyabinsk ongetwijfeld voor veel meer schade en slachtoffers gezorgd hebben.

In de eerste uren na de vuurbol werden zeer verwarrende berichten en geruchten de wereld rondgestuurd, misschien toch enkele verduidelijkingen:

• Het Russisch leger zou raketten gebruikt hebben om de meteoor te "vernietigen" : dit is onmogelijk, de tijd tussen het begin van de vuurbol en de ontploffing ervan bedroeg amper 3 seconden, onvoldoende tijd voor een lancering. Bovendien halen afweerraketten een snelheid van hoogstens enkele duizenden km/u, terwijl deze vuurbol een snelheid van meer dan 60.000 km/u had.
• Videobeelden tonen een brandende put die de "krater" van de vuurbol zouden zijn : de beelden die getoond werden zijn beelden van een teerput, die per ongeluk in brand was geschoten en al jaren aan het branden is. In tegenstelling tot wat je zou verwachten is een meteoriet die op aarde terechtkomt ijskoud, ze komt immers uit de ijskoude ruimte, en de passage doorheen de atmosfeer zorgt weliswaar voor een "vuur"-bol, maar deze heeft enkel de buitenste laagjes van de meteoriet kunnen opwarmen, het binnenste blijft zeer koud.

Wellicht doen er nog vele andere geruchten de ronde, het ene al wat vreemder dan het andere (we hebben nog niets gehoord over invasies van buitenaardse wezens of het einde van de wereld, maar dat komt wellicht nog wel...) - het gaat hier om een perfect normaal, natuurlijk fenomeen dat weliswaar zeer spectaculair was, en erg vervelend voor de mensen met gebroken vensters of glassnijwonden, maar meer is het ook niet.

Aangezien de planetoide op grote hoogte uit elkaar gespat is, zullen er wellicht brokstukken over een groot gebied verspreid liggen en is het maar een kwestie van tijd vooraleer men stukken terugvindt van deze meteoriet. Er bestaan verschillende soorten planetoïden dus is het voor wetenschappers zeer interessant om deze brokstukken te kunnen onderzoeken, zeker omdat dankzij het vele beeldmateriaal het mogelijk zou moeten zijn om de oorspronkelijke baan van de planetoïde te berekenen, de combinatie van een gekende baan en een gekende samenstelling is uitzonderlijk, want het kan ons veel vertellen over de voorgeschiedenis van deze planetoïde in het zonnestelsel.

Dashbordcamera's zijn erg courant in Rusland, dat grote problemen heeft met corrupte verkeerspolitie en pogingen om verzekeringen op te lichten. Hierdoor hebben vele bestuurders zo'n camera in de auto, zodat ze in geval van nood een opname hebben van een eventueel ongeval. Dankzij dit fenomeen zijn er erg veel filmpjes terug te vinden van deze vuurbol, hier volgen een aantal voorbeelden:

De Meteosat-9 weersatelliet maakte ook beelden van het wolkenspoor dat door de vuurbol nagelaten is