MIRA Volkssterrenwacht MIRA vzw

Onlangs werd rond buurster Alfa Centauri een planeet ontdekt.

Alfa Centauri is de helderste ster in het sterrenbeeld Centaurus. Deze ster is niet te zien vanuit onze streken omdat ze te zuidelijk aan de hemel staat. Ze is, na Sirius en Canopus, de helderste ster aan de hemel. Alfa Centauri ligt op slechts 4,36 lichtjaar van de Zon, voor ons is ze dus, na de Zon, de meest nabij gelegen ster.

Alfa Centauri is een dubbelster, de twee sterren worden respectievelijk Alfa Centauri A en Alfa Centauri B genoemd. Beide sterren beschrijven rond hun gemeenschappelijk zwaartepunt een volledige omwenteling in ongeveer 80 jaren. De banen van beide sterren zijn uitgesproken elliptisch, waardoor de onderlinge afstand dan ook behoorlijk varieert van 11 AE tot 35 AE. 1AE of Astronomische Eenheid is de gemiddelde afstand van de Aarde tot de Zon, ongeveer 150 miljoen kilometer.

Het stersysteem Alfa Centauri bevat nog een derde component, het onopvallende dwergsterretje Proxima Centauri. Soms wordt dit object Alfa Centauri C genoemd. Zoals de benaming laat vermoeden is Proxima Centauri de ster die ons het meest nabij is, ze ligt op een afstand van 4,22 lichtjaar.

Proxima Centauri is een dwergster en dus een kleine ster. Haar middellijn is 20 keer kleiner dan die van de Zon. Haar massa is niet precies bekend maar moet ergens tussen 0,05 en 0,15 keer de massa van de Zon liggen. De afstand van Proxima Centauri tot Alfa Centauri bedraagt ongeveer 0,15 lichtjaar. De juiste baan van Proxima Centauri is nog niet precies gekend. Mocht ze een omwenteling rond Alfa Centauri beschrijven dan zou haar omloopstijd zeer aanzienlijk zijn, misschien een half miljoen jaar of zelfs meer.

In 1994 heeft men kleine variaties in de beweging van Proxima Centauri ontdekt. Men dacht hieruit te mogen besluiten dat ze een eigen planeet heeft die op ongeveer 0,17 AE van de dwergster ligt. Maar variaties in de eigen beweging van een ster kunnen ook verklaard worden door andere oorzaken en het bestaan van deze planeet kon tot vandaag niet bevestigd worden.

Maar de planeet die (nog) niet ontdekt werd rond Proxima Centauri werd onlangs wel door de beroemde exoplanetenjager Michel Mayor van de universiteit van Genève ontdekt rond Alfa Centauri B. Deze nieuw ontdekte planeet ligt op een afstand van amper 6 miljoen kilometer van Alfa Centauri B en draait er in ongeveer 4 dagen omheen. Door die geringe afstand tot de ster bedraagt de temperatuur er meer dan duizend graden Celsius. Net als onze Maan zou ze ook steeds met dezelfde kant naar Alfa Centauri B gekeerd zijn.

Mayor is de nieuwe planeet op het spoor kunnen komen als gevolg van de geringe schommelbeweging die ze veroorzaakt in het zwaartekrachtsveld van de ster, een waar bravourestukje om dergelijk minieme schommelingen te kunnen meten.

Bron: ESO News

Tekst: Emiel Beyens