Navigatie
françaisJuno op weg naar Jupiter
Nog vijf jaar geduld - toegegeven, dat is nog even wachten - maar vanaf juli 2016 zal ons geduld beloond worden. Tegen dan immers arriveert de Amerikaanse ruimtesonde Juno die op 5 augustus gelanceerd werd bij de reuzenplaneet Jupiter. De verwachtingen rond dit project zijn hooggespannen, want er is natuurlijk al wel een boel geweten over de grootste planeet van het zonnestelsel, maar toch zijn er i.v.m. Jupiter nog veel vragen onbeantwoord. En om die raadsels in de mate van het mogelijke op te lossen wordt gerekend op het wetenschappelijk instrumentarium aan boord van Juno tijdens de 33 omwentelingen die het ruimtetuig in een jaar tijd rond de planeet zal maken.
Met een grote of zelfs kleine telescoop kunnen we vanop Aarde de buitenste atmosfeerlagen van Jupiter waarnemen, maar wat onder die wolken schuilgaat is nog voor een groot deel onbekend.
Juno zal proberen de samenstelling en de temperatuur van de atmosfeer te achterhalen alsook de bewegingen van de verschillende wolkenbanden die er zich afspelen.
Een van de onderzoeksdomeinen van Juno is het bepalen van de juiste hoeveelheid water in de Jupiteratmosfeer. Er zijn momenteel twee concurrerende theorieën over waar deze reuzenplaneet ontstaan is in de materieschijf rond de Zon. De ene theorie stelt dat Jupiter gevormd werd min of meer in de zone waar de planeet zich ook vandaag nog bevindt, terwijl de andere theorie ervan uitgaat dat Jupiter veel verder van de Zon ontstaan is en later inwaarts migreerde naar zijn huidige locatie. Beide theorieën voorspellen andere hoeveelheden water in de atmosfeer van Jupiter, en bijgevolg moet Juno proberen uitsluitsel te brengen welke van beide modellen correct is, of misschien zijn ze wel allebei fout?
De ruimtesonde zal de hele planeet overvliegen en daarbij het zwaartekrachtsveld heel gedetailleerd in kaart brengen. Op basis van die gegevens krijgen wetenschappers dan zicht op de inwendige structuur van Jupiter.
De planeet bestaat hoofdzakelijk uit waterstof, maar het is wellicht enkel in de buitenste lagen dat die waterstof in gasvormige toestand voorkomt. Diep in het inwendige van Jupiter wordt de waterstof ten gevolge van de hoge druk en temperatuur die daar heersen waarschijnlijk getransformeerd in een exotische vorm die bekend staat als de metallische toestand. Daarbij is de waterstof vloeibaar en lijkt hij sterk op het kwik dat we kennen uit de thermometers van vroeger. Het krachtige magnetische veld van Jupiter vindt haast zeker zijn oorsprong in deze laag metallische waterstof die door de inwendige draaiingen in de planeet zoals een dynamo elektrische stromen voortbrengt. De waarnemingen door de magnetometers aan boord van Juno zullen ook in dit verband de theoretische modellen bevestigen of tegenspreken.
Ook de magnetosfeer van Jupiter zal grondig bestudeerd worden, vooral aan de poolgebieden waar allerlei poollichtverschijnselen zich voordoen. Op die manier hopen planeetwetenschappers te achterhalen hoe het enorme magnetische veld rondom de planeet de atmosfeer ervan beïnvloedt.
Lancering Juno op 5 augustus 2011
De Juno-ruimtemissie is overigens niet alleen interessant op het gebied van het onderzoek i.v.m. Jupiter, maar door licht te werpen op het ontstaan en de verdere evolutie van deze reuzenplaneet levert Juno meteen ook een belangrijke bijdrage om ons inzicht over het ontstaan en het begin van ons zonnestelsel beter te helpen begrijpen.
In 2017 komt een eind aan het project wanneer de ruimtesonde uit haar baan rond Jupiter wordt gehaald om een finale duik te maken naar het planeetinwendige.
Tot slot nog een aardigheidje i.v.m. deze ruimtemissie. Aan de Juno-sonde zijn drie Lego-figuurtjes bevestigd die elk slechts 2,5 cm groot zijn en vervaardigd uit ruimtebestendig aluminium. Ze stellen Galileo Galilei voor, de Italiaanse wetenschapper die in het begin van de zeventiende eeuw bij Jupiter de vier manen Io, Europa, Ganymedes en Callisto ontdekte, alsook de Romeinse oppergod Jupiter en zijn vrouw Juno. Het is trouwens naar haar dat de ruimtesonde vernoemd is.
Meer info, beeldmateriaal en animaties i.v.m. deze ruimtemissie is te vinden via de webstek Juno Mission van de NASA of via deze educatieve webstek.
Speelvogels moeten zich zeker ook eens wagen aan het spel JunoQuest, maar opgepast hierbij voor schadelijke straling ;-)
Bron: NASA Missions
08/08/2011