MIRA Volkssterrenwacht MIRA vzw

Hoe ver staat onze maan?

Recente opnames bij volle maan
De Maan draait één keer in ongeveer 30 dagen rond de Aarde, maar doet dat niet in een mooie cirkel, maar in een ellips. Dit zorgt ervoor dat ze zich niet steeds even ver van onze planeet bevindt, maar afwisselend dichterbij en verder af staat.
De gemiddelde afstand tussen de Aarde en de Maan bedraagt 384.400 km, maar de maan nadertons tot ongeveer 360.000 km (het “perigeum”) en verwijdert zich tot bijna 410.000 km (het “apogeum”), dit alles in een tijdspanne van amper 29,7 dagen.
Bovendien draait het hele systeem Aarde/Maan nog eens ieder jaar één maal rond de zon. De combinatie van deze twee bewegingen zorgt ervoor dat de afstand tussen de Aarde en de Maan bij volle maan niet steeds dezelfde is, maar ook verandert tussen deze twee extremen.
Astrologen noemen een volle of een nieuwe maan die plaatsvindt als de maan zich dicht bij de Aarde bevindt (in het “perigeum”) een “supermaan”. Zo'n supermaan komt dus ongeveer twee maal per jaar voor, op het moment dat de volle maan zich in het perigeum bevindt, maar ook als de nieuwe maan zich in het perigeum bevindt, ongeveer een half jaar later.
De “supermaan” situatie is bovendien vrij vaag, waardoor het mogelijk is dat verscheidene opeenvolgende volle manen als “supermaan” kunnen beschouwd worden door astrologen.
De baan van onze maan is ook geen perfect constante vorm, zij wordt onder invloed van de zwaartekracht van de zon en de andere planeten voortdurend een klein beetje vervormd, zodat niet iedere dichtste nadering steeds op exact dezelfde afstand plaatsvindt, gemiddeld gesproken echter beweegt de Maan zich langzaam verder en verder van de Aarde weg – dit gebeurt echter zeer langzaam, amper 4 cm per jaar.
Een object in een baan rond de aarde beschrijft een ellips: De baan die onze maan beschrijft is echter veel minder extreem dan dit beeld zou doen vermoeden. Zie dit beeld voor een realistischere weergave

Wat is dan het probleem op 19 maart 2011?

Op 19 maart 2011 vindt een vrij zeldzame samenloop van omstandigheden plaats, het is dan volle maan terwijl de maan zich het dichtst bij de Aarde bevindt, én dat “dichtst bij” is ook nog eens dichter bij dan bij zo'n dichtste nadering meestal het geval is – zo'n samenloop gebeurt iedere 18,6 jaar.
Omdat zo'n dichte nadering zo zeldzaam is, en omdat astrologen de Maan een groot belang toekennen, gaat er nu een interview rond met een astroloog genaamd Richard Nolle, waarin wordt voorgesteld dat deze dichte nadering verantwoordelijk zal zijn voor allerlei verschrikkelijke rampen over heel onze planeet.
In werkelijkheid bedraagt het verschil tussen deze dichtste nadering en andere naderingen hoogstens enkele honderden kilometer op een totaal van bijna een half miljoen kilometer en is er dus geenszins sprake van extra gevaar tijdens een “supermaan”.

Heeft de Maan dan geen enkele invloed op natuurrampen?

Dat kunnen we zeker niet beweren, de zwaartekracht van de Maan heeft wel degelijk een invloed op onze planeet, zoals kustbewoners iedere dag kunnen vaststellen via het fenomeen dat we de “getijden” noemen, de aantrekkingskracht van de maan én de zon samen trekken het water “omhoog” op die punten van de planeet waarboven ze zich bevinden en, al lijkt dat misschien gek, ook aan de tegenovergestelde kant van waar ze zich bevinden. Getijden zorgen dus voor twee “bulten” op de planeet, wat dan ook de reden is dat er iedere dag twee maal eb en twee maal vloed kan waargenomen worden.

Stormen en tsunami's

Als dan ook nog eens de Maan en de Zon in één lijn staan met de Aarde (dus bij nieuwe of bij volle maan) versterken ze mekaar's invloed en krijg je springtij (extra hoge waterstand bij vloed). Als een storm of een tsunami dan de kust bereikt tijdens zo'n springvloed staat het water zowiezo al hoger en zal de impact van die storm of tsunami hierdoor nog versterkt worden. De storm of de tsunami zelf worden echter niet veroorzaakt door dat springtij!

Aardbevingen

Hetzelfde kan gezegd worden van aardbevingen. Aardbevingen ontstaan omdat door de beweging van de continenten ten opzichte van elkaar het gesteente tegen elkaar gewrongen wordt, als die gewrongen gesteenten dan plots breken en gaan schuiven, ontstaat er een aardbeving. Ook in de harde aardkorst veroorzaken Maan en Zon getijden, deze zijn weliswaar veel kleiner dan die van het zeewater. Het is dus mogelijk dat door die extra uitrekking als gevolg van getijden, een gesteente net dat ietsje verder verwrongen wordt dat het gaat breken (de spreekwoordelijke druppel die de volle emmer doet overlopen). Echter, als het gesteente zodanig onder spanning staat dat het door het getij gaat breken, dan was het alleen een kwestie van tijd vooraleer het ook zonder dat getij zou gebroken zijn. De enige invloed die de maan hier dus op kan hebben is dat het precieze tijdstip van de aardbeving iets verschillend is van wat ze zou zijn zonder die maanstand, de aardbeving zelf wordt er niet door verhevigd, bovendien zijn er nog veel andere invloeden op het tijdstip van een aardbeving. Zo is reeds aangetoond dat het bouwen van een stuwdam, en het gewicht van het water in die stuwdam, in een ruime omgeving aanleiding kan geven tot extra aardbeving-activiteit, maar zelfs het gerommel van een langsrijdende vrachtwagen kan in theorie voldoende zijn om een aardbeving te doen starten.

Wat met de grote aardbeving in Japan?

Het is niet onlogisch dat mensen die gehoord hebben van die “supermaan” nu gaan denken dat deze iets te maken zou hebben met de grote aardbeving in Japan, maar daarvan kan met grote zekerheid gezegd worden dat er geen direct verband is tussen beide zaken:
De aardbeving vond plaats op 11 maart, meer dan een week voor de zogenaamde supermaan. Op 11 maart jongstleden was het geen volle of nieuwe maan, maar bijna eerste kwartier (Halve maan), ook bevond de maan zich op dat moment op 398.500km van de aarde, bijna op het verste punt van haar baan.
Er is dus geen enkele reden om aan te nemen dat er een verband is tussen de “supermaan” en de recente aardbeving.

Conclusies

• Ja, de maan speelt een rol bij natuurrampen, alleen is die rol veel kleiner dan sommigen willen doen vermoeden
• De “supermaan” van 19 maart 2011 is maar een fractie van een procent “superder” dan andere volle manen en zal dus geen noemenswaardig grotere rol spelen dan iedere andere volle of nieuwe maan.
• Er is dus totaal geen reden om extra bezorgd te zijn op die dag – als het helder weer is 's avonds, ga dan eens buiten naar de maan kijken, en geniet van het feit dat je ze die dag net dat ietsie-pietsie beter kan zien dan op andere volle maan-dagen.

Radio één

Luister ook naar onze medewerker Philippe Mollet die meer uitleg gaf in een programma op Radio één